Van’da artış gösteren mülteci ölümleri, demokratik kurumları ve mültecilerle dayanışma platformlarını harekete geçirdi. Van Mülteci Dayanışma Ağı altında toplanan 10’u aşkın kurum ve bağımsız aktivistler bir dizi toplantının ardından Van’a heyet gönderme kararı aldı. Van Mülteci Dayanışma Ağından Müge Yamanyılmaz 13-14-15 Kasım tarihlerinde gerçekleşecek Van ziyaretine dair sorularımızı yanıtladı. Yamanyılmaz, “Ziyaretteki amacımız; kışın kar altında donarak, yazın Van Gölü’nde boğularak hayatını kaybeden mültecilere dair gerçekleri yerinde incelemek ve ülke çapında duyarlılık oluşturmak” dedi.

Van Mülteci Dayanışma Ağı hangi ihtiyaçtan doğdu, nasıl oluştu?

Geçtiğimiz ekim ayında demokratik kurumlar, insan hakları savunucuları ve bireysel aktivistler olarak “Van’da mülteci ölümlerine son” demek için bir araya geldik, toplantılar yaptık. Gelişmelere izleyici kalamazdık. Zira karlar eriyince mülteci cenazelerinin bulunduğu bir yerdi Van. Temmuz ayında 7 mülteci minibüste can verdi. Aralık ayında Van Gölü’nde 7 mülteci boğuldu. Çaldıran’da donarak ölen mülteci haberlerini okuduk. 27 Haziran'da batan bir teknede en az 61 mülteci hayatını kaybetti. Soruşturmaya gizlilik kararı kondu. Köylüler 100’e yakın insanın ölmüş olabileceğini belirtiyor.

17 Ekim Göçmenlerin Ulusötesi Mücadele Günü’nde “Van’da mülteci ölümlerine son!” diyerek sesimizi duyurmaya çalıştık. Çünkü yaşananlar kaza ya da kader değil katliam niteliği taşıyor. Ayrıca iltica prosedürleri oldukça sorunlu. Mülteciler ya sınır dışı ediliyor ya da pazarlık kozu yapılıyor. Mülteciler Van’da iltica başvurusu yapmak yerine Van’ı geçiş noktası olarak kullanmak zorunda kalıyor.

Oluşturduğumuz ağa gelince; içinde siyasi partiler, dernekler, inisiyatifler, bağımsız aktivistler, gazeteciler var. Bunların bir kısmı Van’dan katılıyor. Evrensel hukuku, mülteci haklarını kabul eden, çalışmaya destek vermek isteyen herkes ağa dahil olabilir.

TÜRKİYE’NİN GÜNDEMİNE TAŞIMAK İÇİN

Van’ı ziyaret etmek fikri nasıl doğdu? Nasıl bir sonuç elde etmeyi düşünüyorsunuz?

Ege Denizi’ndeki mülteci ölümlerine nazaran Van’daki vakalar pek gündem olmadı. Örneğin 2014 yılında Lütfullah Tacik isimli mülteci geri gönderme merkezinde darp sonucu hayatını kaybetti ama davada beklenen ilerleme olmadı. Amacımız Van’da yaşananları Türkiye’nin gündemine taşımak ve bir duyarlılık oluşturmak. Ayrıca meseleyi yerinde görmek istiyoruz. Ölümlere sebep olan göçmen tacirleri, iş birlikçileri, uygulanan şiddet gibi konuları araştırmak önemli. Ayrıca yereldeki resmi makamlardan mülteciler için iltica prosedürünün insani çerçevede uygulanması talebinde bulunacağız. Göçmen kaçakçılığı endüstrisine kimler göz yumuyor, bunu soracağız. Göçmenler emek pazarına nasıl sürülüyor, buna bakacağız.

YERELDEKİ KURUMLAR ZİYARET EDİLECEK

Ziyaret programınızda neler var, heyette kimler yer alacak?

Program 13-14-15 kasım tarihlerinde gerçekleşecek. Valilik ve ilçe kaymakamlıklarından randevu talep ettik. Ayrıca Göç İdaresi İl Müdürlüğü, ASAM gibi kurumlarla görüşme talebimiz olacak. Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu ile görüşme de bizim için çok önemli. Onların bu konuda çok kapsamlı bir raporu var. Van’da HDP, CHP, EMEP, SP, HDK, DTK, DEVA, Gelecek Partisi, ÖHD, İHD, DİSK, KESK, TMMOB ziyaret edilecek. Van Barosu, Tabip Odası, Ticaret Odası, Kadın Girişimciler Derneği, Star Kadın Derneğini de ziyaret edeceğiz. Yerel gazetecilerle kahvaltılı buluşmada bir araya geleceğiz. Son gün kimsesizler mezarlığında bulunan mülteci mezarlarını ziyaret edeceğiz. Van Gölü’ne sembolik karanfiller bırakacağız.

Elde edeceğiniz sonuçları nasıl paylaşacaksınız?

Gözlem ve incelemeleri bir heyet raporuyla tamamlamayı hedefliyoruz. Orada son gün bir basın açıklaması olacak. Raporu dönüşten sonra derleyerek muhakkak kamuoyu ile paylaşacağız.

Ercüment Akdeniz/Evrensel

Fotoğraf: Eylem Nazlıer/Evrensel